|
Het zonesysteem is ontwikkeld door Ansel Adams. Dankzij het zonesysteem maakte Ansel Adams fantastisch mooie zwart-wit afdrukken. Zie bijvoorbeeld de site ter ere van zijn honderdste verjaardag: SFMOma, met een mooie Flash presentatie van het werk van Ansel Adams. Ansel Adams verdeelde de verschillende grijsgradaties van een zwart wit afdruk in 10 zones (overeenkomend met de stops van een belichtingsmeter): beginnend bij helemaal zwart (zone I) tot helemaal wit (zone X). Bij het maken van de opname kan het zonesysteem je helpen om er rekening mee te houden hoe een uiteindelijke (zwart wit) afdruk eruit gaat zien. Ter indicatie zijn in de onderstaande tabel de overeenkomstige waarden van de zones in het histogram van Photoshop er aan toegevoegd. |
|
Zone, cq aantal stops: |
||
|
Zone X |
Wit zonder structuur, de kleur van het fotopapier: sneeuw in de zon (4 stops meer) |
|
|
Zone IX |
Wit met structuur: sneeuw in de schaduw (3 stops meer) |
|
|
Zone VIII (179 tot 204) |
Licht grijs: hele lichte huidtinten. (2 stops meer dan volgens camera) | |
|
Zone VII (154 tot 178) |
Grijstint van de huid van een westerling (1 stop meer dan volgens lichtmeter)
|
|
|
Zone VI |
Gemiddeld ( 18% grijskaart) grijs: donkere huid, verweerd hout (belichting volgens de camera) |
|
|
Zone V |
Gemiddeld gebladerte, donkere steen, schaduw in landschap (1 stop minder) |
|
|
Zone IV |
Donkerste zone met duidelijke structuur. Donkere onderwerpen (2 stops minder) |
|
|
Zone III |
Het begin van structuur in de schaduwen (3 stops minder) |
|
|
Zone II |
Bijna zwart. Geen structuur. (4 stops minder dan volgens de belichtingsmeter van de camera) |
|
|
Zone I |
Volledig zwart, zonder enige detaillering
|
|
|
Meer over het zonesysteem |
|
|
|
In de paragraaf RAW is het verschil tussen raw (12 bit) en jpg (8 bit) bestanden geillustreerd aan de hand van posterisatie. Een andere manier om de beperkingen van de 8 bits kleurruimte van het jpg bestand toe te lichten, of beter gezegd: de extra mogelijkheden die een Raw bestand je biedt, is aan de hand van de bovenstaande tabel van het zonesysteem. Stel dat je onbedoeld een high key opname hebt gemaakt, waarvan het origineel veel lichte tonen bevat (zone IX en X; niveaus 205 tot en met 255 in Photoshop) die je uit zou willen smeren over het hele tonale bereik (zone I tot en met X). Als je dit met een jpg opname zou doen, zouden er 50 niveaus verdeeld moeten worden over 255 niveaus om van de high key opname weer een print te maken met alle schakeringen van zwart tot en met wit. Je krijgt een toonschaal met abrupte overgangen (“posterisatie”) omdat er 50 niveaus uitgesmeerd zijn over een bereik van 255. In het histogram zie je 50 scherpe lijntjes in plaats van een ononderbroken berglandschap. Bij een Raw bestand zou je 2048 gradaties over 255 niveaus van het histogram moeten verdelen. Dit levert een mooie toonschaal zonder abrupte overgangen op.
Photoshop plugins en Zonesysteem software
Er verschijnt steeds meer software voor digitale fotografie gebaseerd op het zonesysteem: LightZone was een speciaal fotobewerkingsprogramma (ook voor RAW bestanden) dat gebaseerd is op het Zonesysteem. Zie voor meer informatie de bespreking van Lightzone op Digital Outback. Digital Film Tools levert voor 50 euro een Photoshop plugin die is gebaseerd op het zonesysteem: Het Programma heet Ozone en op Digital Outback kan je een beschrijving lezen van deze Ozone plug-in (die te gebruiken is als Smart Filter in Photoshop). Het zonesysteem is met name voor zwart-wit fotografie bedacht, maar je gebruikt het zonesysteem met deze plug-in ook bij bewerkingen in kleur.
