Er is een korte tijd geweest dat de Panasonic 7-14 mm de enige beschikbare micro-43 lens was in het groothoekbereik, met een brandpuntsafstand overeenkomend met een 14-28 zoomlens op een camera met een volformaat sensor. De Panasonic 7-14 mm koppelt een hoge beeldkwaliteit aan een zeer bescheiden formaat en een licht gewicht. En toen was daar in het voorjaar van 2010 opeens een nog kleinere Olympus 9-18 mm zoomlens voor micro-43. De Olympus 9-18 mm voor Four-thirds stond al bekend voor zijn hoge beeldkwaliteit. Maar de micro-43 versie is compacter dan de Olympus 9-18 mm voor Four-thirds en veel goedkoper dan de Panasonic 7-14 mm. Hoe verhoudt de beeldkwaliteit van de Olympus 9-18 mm zich tot de beeldkwaliteit van de Panasonic 7-14 mm?
Ingesteld op een brandpuntsafstand van 9 mm levert de Olympus 9-18 mm een indrukwekkende beeldhoek van 100 graden. Dat is ideaal voor panoramafotografen, want je hebt – rekening houdend met voldoende overlap -aan 5 opnames genoeg om een 360 graden panorama te maken. In dit geval is één enkele nachtopname gemaakt die is bijgesneden tot een panoramaformaat.
Op zich heb je de beschikking over een 2x zoombereik met de Olympus 9-18 mm, maar in de praktijk kom je erachter dat 9 mm verreweg de meest gebruikte brandpuntsafstand zal zijn.
Bouw en autofocus
Op zich zit de Olympus 9-18 mm degelijk in elkaar, maar op een of andere manier maakt deze lichte lens een goedkope indruk. De bajonet is gemaakt van metaal. Op de lens zit een schakelaar om de zoomlens tijdens transport vast te zetten in de meest compacte stand.
De lens is mooi in evenwicht met de Olympus OM-D E-M5 en scherpstellen gaat snel, stil en nauwkeurig. Het stille interne scherpstelmechanisme beweegt slechts één lenselement, en is ideaal voor filmopnamen.
Beeldstabilisatie
Olympus maakt gebruik van een beeldstabilisatie die is ingebouwd in de camera (“IBIS”). De beeldstabilisatie van de Olympus camera in combinatie met de Olympus 9-18 mm werkt uiterst effectief, hebben we gezien tijdens het testen van de Olympus OM-D E-M5 en de Olympus 45 mm 1.8. Toen haalden we bij langere brandpuntsafstanden dankzij de IBIS een winst van 4 stops.
Met een brandpuntsafstand van 18 mm en de Olympus 9-18 mm op een Olympus OM-D bedraagt de winst dankzij beeldstabilisatie 3 stop: Een met de Olympus 9-18 mm uit de hand gemaakte opname gemaakt met een sluitertijd van 1/40 seconde zonder beeldstabilisatie is even scherp / onscherp als een opname gemaakt met beeldstabilisatie en een sluitertijd van 1/5 seconde.
Lichtafval
Lichtafval is zeer goed in toom gehouden. Alleen bij een brandpuntsafstand van 9 mm en volle opening kan je in de praktijk een lichte mate van lichtafval waarnemen. In alle overige gevallen is lichtafval te verwaarlozen.
Vervorming
Alleen bij 9 mm is er sprake van zichtbare tonvormige vervorming. Dit is achteraf softwarematig goed te corrigeren. Bij de overige brandpuntsafstanden is geen sprake van zichtbare vervorming. Een hele goede prestatie voor een zoomlens in het groothoek bereik!
Bokeh
Als je de Olympus 9-18 mm scherpstelt op een afstand van 2 meter, bij een brandpuntsafstand van 14 mm en diafragma 5.6, dan is de opname scherp van 1 tot 20 meter. Met zo veel scherptediepte kom je niet veel bokeh tegen. Maar als je heel dichtbij scherpstelt, krijg je de bokeh wel te zien en die valt voor een groothoeklens hartstikke mee.
Overstraling
De Olympus 9-18 mm is voorzien van meerdere coatings op alle lenselementen en vertoont heel weinig overstraling. Zelfs een straatlantaarn in een nachtopname leverde geen nevenbeelden op en een lichte mate van overstraling. In dezelfde situatie vertoont het veel duurdere Panasonic 7-14 mm wel nevenbeelden,
Opnieuw is dit een erg goede prestatie van de Olympus 9-18 mm!
Scherpte
Bij alle brandpuntsafstanden en diafragma’s levert de Panasonic in combinatie met de Olympus OM-D E-M5 jpg bestanden met een hoge centrumscherpte. Bij brandpuntsafstanden van 9 tot 12 millimeter loopt de scherpte aan de randen iets achter op het centrum, daarboven is de scherpte in het centrum en in de hoeken praktisch aan elkaar gelijk. Nergens komt de resolutie onder de 1000 LW/PH en daarmee worden vele objectieven, ook met vaste brandpuntsafstand, afgetroefd door de Olympus 9-18 mm.
Chromatische aberratie
Chromatische aberratie is, ondanks de toepassing van Extraordinary Dispersion (ED) en High Refractive (HR) glas, een punt van aandacht. Hier zijn de prestaties niet slecht voor een groothoeklens, maar is chromatische aberratie zichtbaar aanwezig. Zie bijvoorbeeld onderstaande twee praktijkvoorbeelden. Ook chromatische aberratie is goed softwarematig te corrigeren. Panasonic doet dat voor haar objectieven al in de camera. Waarom Olympus niet?
Conclusie test Olympus 9-18mm f/4-5.6 ED M.Zuiko Digital
Voordelen
- Compact en licht
- Hoge optische kwaliteit: hoge resolutie, lage vervorming en weinig lichtafval
- Zoomlens met een grote beeldhoek
- Aantrekkelijk geprijsd
Nadelen
- Zichtbare chromatische aberratie
- Constructie voelt goedkoop aan
Van de aanschaf van een Olympus 9-18 mm zal je geen spijt krijgen. Deze lens is, net als de Olympus 45 mm 1.8, een heel goedkope lens die topklasse optische prestaties neerzet: een hele hoge resolutie, lage vervorming en weinig lichtafval. Een kniesoor die dan nog begint over chromatische aberratie die zichtbaar wordt bij 100% beelduitsnedes.
Misschien voelt de Olympus 9-18 mm in eerste instantie wat licht en goedkoop aan. Maar de enorme beeldhoek levert een hoop fotoplezier op. En de beeldkwaliteit van de opnames die je hebt gemaakt met de Olympus 9-18 mm, verslaat menig veel duurder objectief, inclusief vele lenzen met een vaste brandpuntsafstand. Het verschil in beeldhoek van een 9 mm micro-43 lens (Olympus) en een 7 mm (Panasonic) zou een argument kunnen zijn om voor de Panasonic 7-14 mm te kiezen. Maar qua optische prestaties gaat de Olympus 9-18 mm gelijk op met de veel duurdere Panasonic 7-14 mm, zo blijkt uit onze test.
