De Olympus 12mm f/2 Limited Black werd in 2012 uitgebracht in een oplage van 3,000 stuks. Afgezien van het uiterlijk, de limited edition is uitgevoerd in zwart, komt het lensontwerp overeen met de Olympus 12 mm f/2 uit 2011. Die is zilverkleurig, wordt zonder zonnekap, zonder metallic lensdop en zonder filter geleverd en is 200 euro goedkoper. De meeste fotografen kiezen voor de zilveren uitvoering. Speciaal voor de verzamelaars onder onze lezers, hebben wij het zwarte collector’s item, dat sinds kort niet meer leverbaar is, getest. En ook voor iedereen die al de zilveren uitvoering van de Olympus 12mm f/2heeft, of van plan is om aan te schaffen.

Test Olympus 12mm f/2.0 Special Black met OM-D E-M1

Olympus 12 mm f/2 @ f/2, 100 ISO, 1/320 sec (bewerkte RAW opname) Fotografeer je graag met een groothoek objectief, en wil je graag het onderwerp isoleren van de achtergrond, dan is de Olympus 12mm f/2 (Qua beeldhoek en scherptediepte overeenkomend met een 24mm f/4 objectief op een camera met volformaat sensor) op dit moment misschien wel de beste keuze in het ruime aanbod van micro-43 objectieven. Je moet er wel heel dicht voor op je onderwerp kruipen. Met een kortste instelafstand van 20 cm is dat gelukkig mogelijk.
Bouw en autofocus
De Olympus 12mm f/2 is degelijk gebouwd, ondanks het lichte gewicht van 130 gram. “A distinct, classic appearance” las ik ergens als omschrijving voor het uiterlijk van deze lens. Ik weet niet zo gauw een mooie Nederlandse vertaling, maar sluit mij hierbij aan. Het objectief maakt gebruik van interne scherpstelling, waardoor de lengte van de lens onveranderd blijft en de filtervatting niet draait tijdens scherpstellen. Zoals veel objectieven tegenwoordig, maakt de Olympus 12mm f/2 gebruik van elektronische scherpstelling, waardoor je normaal geen harde stop hebt bij oneindig of bij de kortste instelafstand. Dit objectief heeft aan afstandsschaal met scherptedipte-indicatoren, waardoor straatfotografen gebruik kunnen maken van zone-focussing. De zwarte LH-48 Metallic Zonnekap, LC-48 Metallic Lensdop (hieronder afgebeeld als tweede van links en veel handiger dan een gewone lensdop; je schuift hem op de lens) zijn exclusief voor Limited Edition en worden niet apart geleverd. Olympus’s Movie & Still Compatible (MSC) mechanisme werkt stil (handig bij video) en terefzeker.	{insertgrid ID = 288}
Olympus 12mm f/2 vs Olympus 12 mm f/2 Special Edition
Qua beeldkwaliteit is er volgens Olympus geen verschil tussen beide versies. Als we onze testresultaten vergelijken met Photozone, dan zien wij bij ons exemplaar minder lichtafval bij volle opening en komen de overige resultaten overeen. De Olympus 12mm Special Edition is uitgevoerd in een luxe metalen zwartmatte uitvoering, terwijl de reguliere Olymmpus 12mm alleen in zilver is uitgevoerd. Het forse prijsverschil van 200 euro tussen beide versies is deels te verkalren met de extra zwarte metallic zonnekap (LH-48), de handige zwarte metalen lensdop (LC-48) en een beschermend filter. De metalen lensdop kan niet tegelijkertijd gebruikt worden met de zonnekap. Als je de zonnekap gebruikt, zal je de standaard lensdop moeten gebruiken.
Lichtafval
Van lichtafval zal je – of je nou in jpg of in RAW fotografeert – geen last hebben met dit objectief. Zelfs bij volle opening is de lichtafval minder dan een halve stop. Ter vergelijking: Voor een standaardlens op een camera met een volformaat sensor is anderhalve stop, drie keer zo veel dus, niet ongebruikelijk.
Olympus 12 mm f/2 @ f/2, 100 ISO, 1/320 sec
Vervorming
Ook hier valt niet veel op aan te merken. Een tonvormige vervorming van een half procent is zo laag dat je het in de praktijk vrijwel nooit zal zien. Als je een RAW bestand opent in Lightroom of Photoshop, kom je misschien tot de conclusie dat er geen softwarematige correctie uitgevoerd op de vervorming. Want de in Photoshop of Lightroom geopende RAW bestanden vertonen net zo weinig vervorming. Dat komt omdat ze gecorrigeerd worden voor vervorming. Omzeil je de automatische correctie, dan zie je een tonvormige vervorming van 5.5%. Dat is ook de verklaring waarom we een iets hoger cijfer geven voor de scherpte van RAW bestanden: omzeil je de correctie op vervorming, dan zijn de hoeken nog scherper.
Overstraling
Er wordt standaard een zonnekap meegeleverd bij de Olympus 12 mm f/2 Limited Black. Dat is heel prettig. Waarschijnlijk zal je het niet echt vaak nodig hebben, want in veel situaties, zelfs als je recht tegen een felle lichtbron in fotografeert, heeft dit objectief vrijwel geen last van overstraling of nevenbeelden. Toch kan je soms een paarse flits, zoals in de deelvergroting hiernaast, tegenkomen als je de zonnekap niet gebruikt. De rechthoekige zonnekap is dus niet alleen voor het mooi.
Scherpte
Het eerste dat onmiddellijk opvalt aan de scherpte van dit objectief, is de hoge, zeer gelijkmatige scherpte. Net als bij de Olympus 25 mm f/1.8, die we kort geleden hebben getest. Eigenlijk is de scherpte in het centrum gelijk aan de scherpte in de hoeken. En dat al vanaf volle opening. Dat is een hele goede prestatie en vergroot de inzetbaarheid van dit objectief. Veel lichtsterke objectieven hebben bij volle opening duidelijk zachtere hoeken. Wat de scherpte betreft, ben je met deze lens volledig vrij om ieder diafragma tussen f/1.8 en f/11 te kiezen. De hoeveelheid verscherping is voor een deel persoonlijke smaak. Naar mijn smaak zijn de standaard jpg bestanden van de Olympus OM-D E-M1 net te veel verscherpt. Maar er zijn heel veel fotografen die dat juist mooi vinden. Bekijk onderstaande afbeelding op 100% en vorm je eigen mening.
Olympus 12 mm f/1.8 @ f/1.8, 100 ISO, 1/320 sec Beweeg je muis over bovenstaande afbeelding voor een detail op 100%
Chromatische aberratie
Een DSA (Dual Super Aspherical) lens element en ZERO (Zuiko Extra-low Reflection Optical) coating zijn toegepast om zo veel mogelijk aberraties en interne reflectied te minimaliseren. Dit objectief heeft weinig last van laterale chromatische aberratie en ook stotrend aanwezige kleurbokeh zijn we niet tegengekomen. Kleurbokeh, dat wil zeggen: magenta randen bij scherpe contrastovergangen voor het scherpstelpunt en groene randen bij contrastovergangen achter het scherpstelpunt, komt vaak voor bij lichtsterke objectieven (<f/2.8). In tegenstelling tot laterale chromatische aberratie zal kleurbokeh niet alleen in de hoeken, maar over het hele beeld voorkomen.

Bokeh
Voor een mooie bokeh bij micro-43 kan je beter een langer brandpunt kiezen (Olympus 75mm f/1.8!). De Olympus 12mm f/2 Special Black leverde altijd opnames met veel mooie scherptediepte, soms een mooie bokeh en soms een wat onrustige bokeh zoals hiernaast. Een goede prestatie voor een micro-43 groothoek.
Olympus 12mm vs 12-40mm vs Panasonic 7-14 mm vs Panasonic 12-35mm
In ons testoverzicht met resultaten bij afzonderlijke brandpuntsafstanden, kan je de beeldkwaliteit van de Olympus 12mm f/2 rechtstreeks vergelijken met een aantal andere micro-43 objectieven, zoals de Olympus 12-40mm f/2.8. Panasonic 12-35 mm f/2.8 of de Panasonic 7-14mm f/4. Qua beeldkwaliteit scoort het professionele Olympus 12-40mm f/2.8 het hoogste, met name door de hoge scherpte in de hoeken. Eigenlijk ontlopen deze objectieven elkaar weinig qua beeldkwaliteit. De Olympus 12mm f/2 onderscheidt zich in positieve zin met de hoge lichtsterkte, de compacte afmetingen en het lage gewicht. Een professionele fotograaf kiest vanwege de hogere scherpte in de hoeken mogelijk voor de Olympus 12-40mm. Persoonlijk gaat mijn voorkeur uit dit lijstje micro-43 lenzen uit naar de Olympus 12mm f/2 (black), als ik een dagje op stap ga met een Olympus OM-D E-M1.
{insertgrid=117}	{insertgrid=118}
Conclusie Olympus 12mm black 2.0 Special Edition test
	Gebruik de Lensvergelijker of kijk in ons overzicht van geteste objectieven om dit objectief te vergelijken met andere objectieven.
WYSIWYG score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als je de bestanden in de camera opslaat als jpg, waarbij je alle beschikbare in-camera lenscorrecties hebt aanstaan. Deze score geeft je voor deze objectief / testcamera combinatie: “What you see is what you get”. testcamera: Olympus OM-D E-M1	{loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 301}
Puur RAW score: Deze tabel geeft de prestatie weer van dit objectief als het bestand in de camera wordt opgeslagen als een RAW bestand. Deze score benadert de intrinsieke kwaliteit van de combinatie van objectief en testcamera. Maak je gebruik van Photoshop, Lightroom of DxO Optics voor het converteren van RAW bestanden, dan zijn de RAW scores gelijk aan de jpg scores.	{loadmodule mod_custom, LensConclusie}{insertgrid ID = 302}
Voordelen Hoge beeldkwaliteit Handzaam formaat Inclusief zeer fraaie zonnekap en luxe lensdop Veel mooier dan de zilveren uitvoering	Nadelen Niet stof- en spatwater dicht Duurder dan de gewone versie Voor Panasonic camera’s: geen ingebouwde beeldstabilisatie
{insertgrid=344}{insertgrid=345}{insertgrid=343}
Modebewuste mensen geven met gemak honderden euro’s extra uit voor mooi gemaakte kleren. Bij fotografen is dat minder vanzelfsprekend. Ik ken weinig fotografen met een handgesneden, Italiaans (of Brits) maatpak. Bij gelijke kwaliteit kiezen we meestal voor de goedkopere uitvoering. Dat is in dit geval de Olympus 12mm f/2. En die is inderdaad net zo goed. En toch…… Heb je dit zwarte juweeltje een tijd op je camera gehad, dan wilde je hem waarschijnlijk – net als wij – houden. Want niet alleen de afwerking van dit compacte groothoekobjectief is perfect, het gebruiksplezier is groot en de beeldkwaliteit van hoog niveau. De Olympus 12mm Limited Black verdient het om een collectors item te worden.