Eindelijk heeft Nikon ook twee spiegelloze camera’s met verwisselbare lenzen uitgebracht: de Nikon V1 en de Nikon J1. De camera’s van de Nikon 1 serie zijn bedoeld voor fotografen die meer willen dan wat een compactcamera biedt, maar die een spiegelreflexcamera te groot of te complex vinden.
Panasonic, Olympus, Sony en Samsung timmeren al een paar jaar aan de weg met camera’s zonder spiegel die beschikken over verwisselbare lenzen. Met spanning werd gewacht op het moment dat Canon of Nikon mee ging doen op deze groeimarkt. Nikon heeft bij de ontwikkeling van deze camera zonder spiegel voor een lange ontwikkeltijd gekozen. Resulteert dat ook in een volwassen product?

De CX sensor in de Nikon 1 is 13.2mm x 8.8mm en daarmee meer dan 4 keer groter dan de sensoren in compactcamera’s, maar kleiner dan een sensor in een micro-43 camera of een spiegelreflexcamera met een aps-C sensor. Een grotere sensor geeft in het algemeen een betere beeldkwaliteit.
Video valt buiten de scope van deze test, maar de video specificaties van deze camera zijn gelijkwaardig of beter dan van de meeste spiegelreflexcamera’s. De vormgeving van het camerahuis van de Nikon V1 is Spartaans: eenvoudig, hoekig en degelijk. Afgezien van spiegelreflexcamera’s en compactcamera’s heeft de Nikon V1 in eigen huis maar één concurrent: de goedkopere Nikon J1. Beiden hebben de beschikking over een volledig stille elektronische sluiter, waardoor je als fotograaf veel minder nadrukkelijk of storend aanwezig bent. De voornaamste concurrenten van de Nikon V1 zijn micro-43 camera’s van Olympus en Panasonic, de Samsung NX en Sony NEX camera’s met een aps-C sensor en mogelijk Pentax Q.

Nikon V1 vs Nikon J1

• De Nikon J1 is goedkoper dan de Nikon V1
• De Nikon V1 heeft een ingebouwde elektronische zoeker, maar is daardoor iets minder compact dan de Nikon J1
• De Nikon J1 heeft alleen een elektronische sluiter, de V1 zowel een mechanische als een elektronische sluiter. Met de mechanische sluiter is een snellere flitssynchronisatie mogelijk (1/250 sec vs 1/60 sec).
• De Nikon J1 heeft een ingebouwde flitser, de V1 niet
• De Nikon V1 heeft een beeldscherm met een hogere resolutie dan de Nikon J1

Nikon V1 versus Panasonic G3 / GF3, Olympus EP-3, Sony NEX-5N

• Nikon V1 heeft net als de Panasonic G3 een ingebouwde elektronische zoeker, de Olympus EP-3, Sony NEX-5 en de Panasonic GF3 hebben dat niet
• Nikon V1 heeft een snelle (hybride) autofocus, Olympus, Panasonic en Sony gebruiken alleen contrast autofocus
• Nikon V1 is stiller dankzij een elektronische sluiter, die ook nog tot 1/16.000 seconde gaat.
• Nikon V1 biedt tot 60 beelden per seconde in volledige resolutie (10 megapixels)
• Het lenzenaanbod voor de Nikon 1 serie is nog klein ten opzichte van het lenzenaanbod van de andere merken, met name het micro-43 platform

Zoeker, beeldscherm en menu

Het beeldscherm achterop de camera is niet draaibaar of kantelbaar. De zoekernauwkeurigheid van de heldere elektronische zoeker (1.440.00 dots = 0.48 megapixels) bedraagt volgens Nikon 100%. Het is prettig, zeker bij zonnig weer, om deze zoeker te gebruiken. De zoeker schakelt zichzelf aan zodra je de camera naar je oog brengt, of voor je buik hangt. Minpunt is de traagheid van de sensor die dat regelt. Als je de camera snel voor je oog brengt, kijk je een korte periode naar een zwart scherm.Het cameramenu is heel overzichtelijk gehouden en de camerabediening went snel. Het aantal knoppen op de camera is beperkt, wat het gebruiksgemak ten goede komt.
Spectaculair is de “Smart Photo Selector mode”. Je legt de vinger op de sluiter en drukt af op wat volgens jou het juiste moment is; de Nikon V1 heeft dan in de Smart Photo Selector mode een set van 20 opnames gemaakt, verdeeld over de periode van vlak voordat tot vlak nadat je hebt afgedrukt. De Nikon V1 selecteert zelf de beste 5 opnames uit die serie van 20. Laat Cartier Bresson het maar niet horen. Het wordt zo wel heel makkelijk om een foto te krijgen die precies op het juiste moment is gemaakt.

Toch hebben we wel 2 aanmerkingen, qua gebruiksgemak: Het zwakste punt is het mode-dial-wieltje achter op de camera. Dit draait zo licht dat de camera makkelijk ongemerkt op een andere stand terechtkomt. Dit klinkt misschien als een lullig iets, dat eenvoudig recht te zetten is, maar het is echt een minpunt. Wacht maar tot je snel een foto wilt maken, en de camera is overgeschakeld op video.

De andere aanmerking betreft het ontbreken van de zogenaamde “PASM knop”. Wie regelmatig wisselt tussen diafragmavoorkeuze, sluitertijdenvoorkeuze, programma of handmatige bediening zal dat altijd via het hoofdmenu moeten doen. Hetzelfde geldt voor de ISO instelling. Voor wie een spiegelreflexcamera gewend is, is dat vervelend. Maar voor de doelgroep, voornamelijk compactcamera gebruikers, zal dat minder een probleem zijn.

We hebben de Nikon V1 getest in combinatie met de Nikon 10-30 mm en de Nikon 30-110 mm . Naast de praktijktest van de Nikon V1 hebben we de Nikon V1 ook aan een serie metingen onderworpen. De metingen zijn uitgevoerd met behulp van Imatest.

Resolutie en scherpte Nikon V1

De Nikon V1 levert, zowel met de Nikon 10-30 mm zoomlens als de Nikon 30-110 mm zoomlens, een hoge resolutie voor een 10 megapixel camera. Een jpg bestand heeft in het centrum gemiddeld een resolutie van 1500 lijnen per beeldhoogte. Het loopt af van 1800 bij 100 ISO naar 1300 bij 6400 ISO.
Met een standaardbewerking van de RAW bestanden in Lightroom wordt een grotere scherpte-indruk verkregen, wat zich vertaalt in een gemiddelde resolutie van bijna 2000 lijnen per beeldhoogte. Als je de Nikon V1 gebruikt bij een lage ISO instelling, met name om ruis in de donkere partijen te voorkomen, dan zal je aan een A4 afdruk niet zien of de opname met een spiegelreflexcamera of met de Nikon V1 is gemaakt.
Hieronder zie je een beelduitsnede van ongeveer een kwart uit een 400 ISO opname die is gemaakt van vuurwerkresten van het nieuwe jaar. Waarom zou je nog een complexe spiegelreflexcamera met grote en zware lenzen meesjouwen als je zelden een grotere afdruk maakt?Klik met je muis op de afbeelding om een indruk te krijgen van de scherpte van een standaard bewerkt 400 ISO RAW bestand op 100%.

Nikon V1 praktijkopname:  NIKKOR 10-30mm f/3.5 – 5.6 VR @ 10 mm, 400 ISO, f/3.5, 1/640 s

Dynamisch bereik Nikon V1

Er zijn een paar redenen waarom je de voorkeur aan een spiegelreflexcamera zou kunnen geven boven de Nikon V1 en het bruikbare dynamische bereik is er daar één van. Het met Imatest gemeten totale dynamische bereik van Nikon V1 sensor is bijna 10 stops, zowel voor voor een RAW bestand als voor een jpg bestand. Dat is wat je mag verwachten voor een 12 bits sensor. De testresultaten staan in het Nikon V1 testrapport.

Maar veel belangrijker dan het totale dynamische bereik, is het bruikbare dynamische bereik. De signaal/ruis verhouding is mede bepalend wat er van het dynamisch bereik overblijft voor een toonbare foto. Op dit punt kent de CX sensor zijn beperkingen. Bij 100 ISO is het bruikbare dynamisch bereik van een jpg bestand nog 6 stops, maar bij 800 ISO zijn daar maar 2 stops van over.

Een ander nadeel van een kleine sensor is de kans op “blooming” of “purple fringing”:  Als er veel te veel licht op een pixel valt, lekt een deel van het signaal naar naburige pixels, wat paarse vlekken tot gevolg heeft. De Nikon V1 heeft veel minder last van blooming dan een compactcamera. Dus als je overstapt van een compactcamera naar een Nikon V1, dan zal je dit verschijnsel  nog minder vaak tegenkomen, dan nu al het geval is.

Ruis Nikon V1

De Nikon V1 heeft minder last van ruis dan compactcamera’s, wat de scherpte indruk ten goede komt. De signaal ruis verhouding van de Nikon V1 komt ongeveer overeen met de signaal ruis verhouding van micro-43 camera’s. Qua ruis zal je in de praktijk niet eenvoudig kunnen onderscheiden of een opname is gemaakt met een Nikon 1 of met een micro-43 camera.
De testresultaten staan in het Nikon V1 testrapport. Hiernaast zie je een voorbeeld van een 100% deeluitsnede van een 100 ISO jpg opname.

Op een beeldscherm zie je de ruis bij de hoogste ISO instellingen, maar in een afdruk valt dit waarschijnlijk niet eens op. Hiernaast zie je een 400 ISO jpg opname, gemaakt met de Nikon V1. Bij 400 ISO is de ruis nog mooi beheerst, zowel van RAW opnames zonder ruisonderdrukking als jpg opnames met in-camera ruisonderdrukking.

Kleurweergave Nikon V1

De meetresultaten, weergegeven in het Nikon V1 testrapport,  bevestigen de kwaliteit van de praktijkopnames. De Nikon V1 levert bij daglicht opnames met een hele goede kleurweergave. De kleurafwijking (Delta E 94) is heel klein voor zowel een in Lightroom geconverteerd RAW bestand als voor een jpg bestand (neutral) rechtstreeks uit de camera.

De automatische witbalans van de Nikon V1 doet zijn werk goed. Bij kunstlichtopnames is de afwijking van zowel de RAW als jpg bestanden gemiddeld 10 (Delta E94). Daarmee is op dit moment de Nikon V1 één van de betere camera’s qua kleurweergave.

Ingebouwde flitser

Er is een flitser aan te sluiten op de Nikon V1 via de multi-accessory poort. Maar de Nikon V1 heeft geen ingebouwde flitser. Als je dat belangrijk vind, kan je de goedkopere Nikon J1 kiezen, die wel een ingebouwde flitser heeft.

Autofocus snelheid

De hybride autofocus vertoont twee gezichten. Bij voldoende licht kiest de Nikon V1 voor fase autofocus en die is erg snel. Bij een opname met een standaardlens is de autofocus momentaan. Zelfs met de Nikon 30-110 mm telezoomlens op 110 mm (300 mm @ volformaat), bij diafragma 5.6 merk je nog nèt dat de camera tijd nodig heeft om scherp te stellen. Prettige bijkomstigheid is dat de Nikon V1, dankzij de elektronische sluiter, tot aan 60 beelden per seconde kan maken. Al is de buffer wel binnen een seconde al vol als je dat doet met RAW opnames.

Bij weinig licht krijg je het andere gezicht van de Nikon V1 te zien; dan schakelt de Nikon V1 over op de langzamere contrast autofocus die, als er ook nog eens weinig contrast is, begint te jagen. Omdat de Nikon 1 lenzen geen handmatige scherpstelring hebben, kan je dan niet eenvoudig handmatig ingrijpen, zoals dat op camera’s van de concurrentie wel kan. De contrast autofocus van de V1 mag dan wel langzamer zijn dan de fase autofocus, maar ten opzichte van een compactcamera is de contrast autofocus van de Nikon V1 zeker niet langzamer.

Autofocus nauwkeurigheid

De nauwkeurigheid van de hybride autofocus is goed. Dit kan mede verklaard worden dat de autofocus sensoren zich op de sensor van de camera zelf bevinden.

Autofocus tracking

De Nikon V1 slaagt er bij voldoende licht in om een groot aantal, maar niet alle, scherpe opnames te maken van een snel bewegend onderwerp. Bij een auto die recht op de camera komt aangereden, hebben we bij een brandpuntsafstand van 57 mm (150 mm @ volformaat) een serie van 38 opnames gemaakt, waarvan je hieronder een willekeurige selectie ziet. Bij een iets langzamer bewegend onderwerp, zoals een fietser, doet de Nikon V1 het nog beter, zoals je op DPreview kunt zien. Met een compactcamera of met een micro-43 camera lukt het helemaal niet om in een dergelijke situatie scherpe opnames te maken. Zelfs een groot aantal van de huidige spiegelreflexcamera’s worden op dit punt door de Nikon V1 verslagen. Maar bij weinig licht schakelt de Nikon V1 over op contrast autofocus en dan wordt autofocus tracking van een snel bewegend onderwerp niet meer mogelijk.

Conclusie Nikon V1 test

Voordelen

• goede elektronische zoeker
• snelle (hybride) autofocus
• stil dankzij een elektronische sluiter
• tot 60 beelden per seconde op volle resolutie (maar niet in RAW)
• goede beeldkwaliteit
• video gelijkwaardig aan spiegelreflex

  Nadelen

• mode dial draait te licht, waardoor de camera onbedoeld op (bijv.) video overschakelt
• geen ingebouwde flitser
• beperkt dynamisch bereik

De camera’s van de Nikon 1 serie zijn ideaal voor fotografen die meer willen dan een compactcamera, maar een spiegelreflexcamera te groot of te complex vinden. De Nikon 1 serie straalt kwaliteit en degelijkheid uit. Er is sprake van een goed doordacht systeem, dat veel mogelijkheden biedt. De kleurweergave is erg goed en de resolutie ook, voor een camera van 10 megapixels. De elektronische zoeker is fijn om mee te werken, de camera ligt lekker in de hand en de bediening is over het algemeen erg prettig. Je kan met deze camera zeker mooiere foto’s maken dan met een compactcamera.

Ook voor gebruikers van een spiegelreflexcamera die hun huidige uitrusting te groot en te zwaar vinden, kan de Nikon V1 een aantrekkelijk aanbod zijn. Op de snelle autofocus, de volledig stille sluiter met 1/16.000 sec als snelste sluitertijd en de de Smart Photo Selector kan ook menig gebruiker van een spiegelreflexcamera jaloers zijn. Maar houd dan wel rekening met de kleinere sensor die “maar” 10 megapixels heeft, alsmede een lagere signaal ruis verhouding en een lager bruikbaar dynamisch bereik. En dat een spiegelreflexcamera meer knoppen en menu-opties biedt, wat zich voor sommigen in een groter gebruiksgemak vertaalt.