Dit keer testen we de Nikon 85mm f/1.4G op een Nikon D7100. Deze combinatie heeft een beeldhoek die overeenkomt met de beeldhoek van een 135 mm lens op een camera met een volformaat sensor. Vroeger was dat als korte telelens een heel populaire brandpuntsafstand, maar dan met een lagere lichtsterkte dan deze Nikon f/1.4 lens. Tegenwoordig kiezen we voor vakantie-, landschaps-, bruids- of straatfotografie vaker voor een zoomlens, zoals bijvoorbeeld een 70-200mm. Maar juist gevorderde fotografen weten de vaste brandpuntsafstand lenzen op hun waarde te schatten. In een eerdere test waren we erg te spreken over de beeldkwaliteit van de Nikon 85mm f/1.8G. Hoe verhoudt de Nikon 85 mm f/1.4G zich tot zijn goedkopere broertje?

Test Nikon 85mm 1.4G @ Nikon D7100

Bouw en autofocus

De Nikon 85 mm f/1.4G wordt geleverd inclusief een zacht lens etui en is een professionele telelens met een groot diafragma, ontworpen voor gebruik met Nikon’s FX spiegelreflexcamera’s. Op de D7100 wordt het een korte telelens, die goed is te gebruiken voor straatfotografie, natuurfotografie of portretfotografie. Gezien de hoge lichtsterkte zijn concertfotografie, available light en nachtfotografie eveneens voor de hand liggende keuzes. Met een gewicht van bijna 600 gram en een filtermaat van 77mm is dit geen klein, licht lensje. Er is er sprake van een geheel vernieuwde optische constructie (10 elementen in 9 groepen) ten opzichte van zijn voorganger.

Een ingebouwde SWM (Silent Wave Motor) zorgt daadwerkelijk voor geruisloze en nauwkeurige autofocus. In vergelijking met de Nikon 85 mm f/1.8 had ik de indruk dat de spreiding bij scherpstellen in het donker bij volle opening minder reproduceerbaar verliep. Het is een bekend verschijnsel dat hoe hoe kleiner de scherptediepte wordt, des te meer je variaties bij het scherpstellen kan waarnemen.

Lichtafval

Omdat deze lens is ontworpen voor gebruik op een camera met een volformaat sensor, is de lichtafval al vanaf volle opening laag. Na 1 stop diafragmeren kan je zelfs stellen dat de lichtafval volledig afwezig is.

Met een lichtsterke korte telelens isoleer je deze vogel mooi van de achtergrond.
Nikon 85 mm f/1.4G + Nikon D4s @ f/1.4.

Vervorming

De meeste korte telelenzen vertonen weinig vervorming. Gebruik je een telelens die is ontworpen voor gebruik op een FX sensor op een camera met een DX sensor, dan wordt de vervorming nog lager. Vervorming is meestal het meest aanwezig aan de randen van het beeld.

Op een Nikon D7100 heb je nooit last van vervorming als je de Nikon 85mm f/1.4G gebruikt. Hoe kritisch het onderwerp – denk aan architectuur – ook moge zijn.

Overstraling

Nano Crystal Coat vermindert volgens de specificaties beeldschaduwen en lichtvlekken. En dat is daadwerkelijk het geval. Nikon zet op dit onderdeel echt een goede prestatie neer. Veel lichtsterke lenzen zijn gevoelig voor overstraling bij tegenlicht, maar zelfs als je recht tegen een felle lichtbron in fotografeert, heeft de Nikon 85mm f/1.4G hier opmerkelijk weinig last van. Je zou bijna denken dat de meegeleverde zonnekap meer ter bescherming van de frontlens is dan ter bescherming tegen tegenlicht.

Scherpte Nikon 85mm 1.4G

Bij volle opening is het beeld nog duidelijk minder scherp dan de Nikon 85 mm f/1.8G, alhoewel de vergelijking van f/1.4 met f/1.8 niet helemaal eerlijk is. Maar ook bij f/2.8 wint de goedkopere versie het nog van de f/1.4G. Bij f/4 tot en met f/8 zet deze lens absolute topprestaties neer en is dan nog beter dan de 85mm f/1.8G: scherp van centrum tot uiterste hoek. Pas bij f/11 neemt de scherpte af als gevolg van diffractie. Het zal ook de reden zijn dat het kleinste diafragma door Nikon is beperkt tot f/16. Ook een Nikon houdt zich aan de wetten van de fysica.

Nikon 85 mm f/1.4G + Nikon D4s @ f/1.4

Chromatische aberratie Nikon 85mm 1.4G

Nikon 85 mm f/1.4G + Nikon D4s @ f/1.4

Met een uitgekiend lensontwerp is laterale chromatische aberratie mooi beperkt gehouden, zoals is te zien in de onbewerkte RAW bestanden. Nikon camera’s corrigeren automatische laterale chromatische aberratie in jpg bestanden, dus van rode en blauwe randen bij scherpe contrastovergangen in de hoeken zal je niet gauw last hebben.

Iets anders is het met – weinig verrassend voor fotografen die veel met lichtsterke (<f/2) lenzen werken – gesteld met longitudinale chromatische aberratie. In sommige opnames, zoals in bovenstaande praktijkopname, zie je dan groene en paarse randen bij scherpe contrastovergangen. Longitudinale chromatische aberratie kan in het hele beeld plaats vinden. Er zijn maar heel weinig lichtsterke lenzen die daar geen last van hebben.

Bokeh

Nikon 85 mm f/1.4G + Nikon D4s @ f/1.4 & f/5.6 (mouse over)
Ook bij f/5.6 is de bokeh nog mooier dan bij veel andere lenzen.

Boterzachte bokeh!

Het diafragma van de Nikon 85 mm f/1.4G met negen afgeronde lamellen zorgt voor zachte, aangename achtergrondonscherpte. De bokeh is bij f/1.4 zichtbaar zachter dan bij de Nikon 85mm f/1.8. Dat is een belangrijke reden waarom sommige fotografen zo verknocht zijn aan f/1.4 objectieven. Het maakt je opnames onderscheidend. Zelfs bij kleinere diafragma’s. f/2.8 – f/4, is het verschil in bokeh van beide lenzen duidelijk zichtbaar.

Conclusie Test Nikon 85mm 1.4G met Nikon D7100

Voordelen

• Zeer hoge beeldkwaliteit: scherpte bij f/5.6 fenomenaal
• Weinig lichtafval voor lichtsterke lens
• Hoge lichtsterkte, mooie bokeh
• Professionele bouwkwaliteit

Nadelen

• Kleurbokeh bij diafragma’s < f/2
• Niet goedkoop

Veel fotografen die voor een camera met een DX sensor kiezen, doen dat mede vanwege de lagere aanschafprijs in vergelijking met een FX camera. Technisch gezien is het heel erg moeilijk om lensfouten laag te houden naarmate een lens lichtsterker wordt. Daardoor nemen de kosten enorm toe om een lichtsterke lens te ontwerpen. Uitzonderingen daargelaten (de Nikon 50 mm f/1.4G is voor zijn lichtsterkte erg goedkoop) kost een f/1.4 lens meer dan duizend euro, terwijl een f/1.8 lens met dezelfde brandpuntsafstand een paar honderd euro kost. Vanuit dat perspectief gezien, is de Nikon 85mm f/1.8G een geduchte concurrent voor de Nikon 85 mm f/1.4G. De bouwkwaliteit en lichtsterkte van de 1.8G zijn minder dan van de 1.4G, maar de beeldkwaliteit is eveneens perfect en de prijs ligt fors lager. Wie onder de meest extreme omstandigheden fotografeert, zal de extreem hoge bouwkwaliteit van de Nikon 85 mm f/1.4 waarderen. Dat geldt ook voor wie graag in het donker fotografeert en de best mogelijke bokeh wil scoren, zonder een FX camera te gebruiken.