Hoe goed is de Sony 50mm f/1.4 Zeiss, die medio 2013 werd geïntroduceerd met een adviesprijs van 1500 euro? De standaard lens met een brandpunt van 50mm is een populaire lens. We hebben hier te maken met een hoogwaardig Carl Zeiss ontwerp: een lichtsterke Planar lens met een minimale veldkromming waardoor de scherpte perfect in 1 vlak ligt. Er zijn maar weinig, veelal macro-, objectieven die dat bieden. De hoge lichtsterkte maakt dit objectief ideaal voor fotograferen bij weinig licht. En je kan het grote f/1.4 diafragma ook gebruiken om een onderwerp van de achtergrond te isoleren en een mooie achtergrondonscherpte te creëren. Het objectief heeft een stevige, afgedichte aluminium constructie die stofbestendig en spatwaterbestendig is. De Sony 50mm f/1.4 Zeiss is ontworpen voor gebruik op een camera met een volformaat sensor, maar wij testen hem eerst met een Sony A77; een camera met een kleinere, APS-C sensor. Door de 1.5x crop-factor zou je deze standaardlens in kunnen zetten als een portretlens.

Sony 50mm f/1.4 ZA SSM Carl Zeiss Planar T @ Sony A77

Zoomlens of vast brandpunt? Tegenwoordig zijn er meerdere zoomlenzen op de markt die qua beeldkwaliteit niet onderdoen voor objectieven met een vaste brandpuntsafstand. De Sony 24-70mm Zeiss en de Sony Zeiss 16-80mm zijn daar voorbeelden van. Vergelijk je de prestaties van deze objectieven met die van de Sony 50mm f/1.4 Zeiss, dan zal je zien dat ze niet voor elkaar onderdoen qua beeldkwaliteit. Het verschil in lichtsterkte van het objectief met een vaste brandpuntsafstand verruimt je creatieve mogelijkheden door een weergaloze achtergrondonscherpte bij f/1.4. Ook zijn er veel, met name gevorderde, fotografen die het prettiger vinden werken met een vast brandpunt dan een zoomlens. Een vast brandpunt dwingt je om goed na te denken over standpunt en compositie. Door bewuster te fotograferen, kom je ook met mooiere opnames thuis.

Bouw

Heeft u even? Want op dit onderdeel zouden we lang uit kunnen weiden over de kwaliteiten van dit Sony Zeiss objectief. Het Sony 50mm 1.4 objectief heeft een metalen body en vatting. Het is niet licht (1/2 kilogram), maar dit objectief is werkelijk een genot om mee te werken. De aandrijving van de autofocus (met een SSM: Super Sonic wave Motor) is snel, stil en ook bij weinig licht werkt de AF goed. Zonder een schakelaar over te zetten, kan je op ieder gewenst moment de AF handmatig overrulen door de knop in te drukken, die in het midden van de AF/MF schakelaar zit. Ook op handmatig scherpstellen hebben we helemaal niets aan te merken. De frontlens draait miet mee tijdens het scherpstellen. Dit objectief maakt gebruik van een intern scherpstelmechanisme.
Het Sony Zeiss 50mm 1.4 objectief heeft geen ingebouwde beeldstabilisatie omdat bij Sony de beeldstabilisatie in de camera zit. Je boekt er minder winst mee in vergelijking met de beeldstabilisatie van andere merken. Je zou dat als minpunt kunnen zien. De hoge lichtsterkte in combinatie met de goede signaal/ruis verhouding van moderne camera’s maakt dat je het in de praktijk zelden zal missen.

Scherpte Sony 50mm f/1.4 ZA SSM Carl Zeiss Planar T

In veel lensontwerpen is er sprake van beeldveldwelving: de scherpte ligt niet perfect in 1 vlak. Bij de resolutiemetingen komen we dit soms tegen omdat de scherpte in de hoeken hoger blijkt dan hoger is dan de scherpte aan de randen. Er van uitgaande dat je op het centrum scherp gesteld hebt, verwacht je dat de scherpte afneemt van centrum, via de randen tot de hoeken. Als er sprake is van beeldveldwelving kan je dat ook in de praktijkopnames zien omdat de scherpte dan niet in 1 vlak ligt.

Macro-objectieven zijn meestal zo ontworpen dat de scherpte perfect in 1 vlak ligt. Ook bij de  Sony 50mm f/1.4 ZA SSM Carl Zeiss Planar T (de naam zegt het al: “Planar”) is er geen sprake van beeldveldwelving. Ook prettig voor ons, bij het meten van de resolutie. Dit objectief haalt al een redelijke scherpte bij volle opening. Bij diafragma f/5.6 bereikt dit objectief de hoogste centrumscherpte, waar de scherpte aan de randen nog iets achter blijft op het centrum. Stiekem hadden we hier, zeker na het testen van de Sigma 35mm f/1.4 Art en de Sigma 18-35mm f/1.8 Art, wat meer verwacht van de Sony 50mm f/1.4.

Lichtafval

Dat dit Sony 50mm 1.4 Zeiss is ontworpen voor gebruik op een camera met een volformaat sensor, zie je onmiddellijk aan de uitstekende prestaties voor lichtafval. Zelfs bij f/1.4 zal je geen enkele last hebben van lichtafval als je dit objectief gebruikt op een camera met een APS-C sensor, zoals de Sony A77.

Vervorming

Van vervorming zal je vrijwel geen last hebben. In het jpg bestand meetten we een lagere vervorming dan in het RAW bestand. De in-camera correctie van lensfouten door de Sony A77 heeft zijn werk goed gedaan. Zorg er wel voor dat je de meest actuele firmware op je camera installeert: dit objectief is van van recenter datum dan de Sony A77.

Bokeh Sony 50mm f/1.4 ZA SSM Carl Zeiss Planar T

Dit keer hebben we geen opnames gemaakt van onze traditionele testopstelling voor bokeh, maar hebben we een aantal praktijkopnames gebruikt voor de beoordeling van de bokeh. In onze testopnames ging de scherpte heel mooi over in de achtergrondonscerpte. En de bokeh was, mede dankzij de hoge lichtsterkte en een diafragma met 9 lamellen, mooi rond en rustig. Als je het niet zou weten, zou je denken dat de opnames gemaakt waren op een camera met een volformaat sensor. De mooie bokeh opent een wereld aan creatieve mogelijkheden en is ideaal om bij pertretfotografie het onderwerp te isoleren van eventueel storende elementen op de schtergrond.

Overstraling Sony 50mm f/1.4 ZA SSM Carl Zeiss Planar T

In de beperking toont zich de meester. Sony heeft een aantal objectieven die uit een handjevol elementen bestaan. Dit reduceert de kans op interne reflecties. Ook de Sony 50mm 1.4 Zeiss is opgebouwd uit slechts 8 elementen in 5 groepen. Knap van Zeiss.
De speciale Zeiss T* coating zou volgens Sony vrijwel alle overstraling voorkomen. Dat lijkt ons wat overdreven. Je zal niet vaak overstraling en nevenbeelden tegenkomen bij gebruik van de Sony 50mm 1.4 Zeiss. Toch wordt overstraling niet in alle gevallen voorkomen. Zelfs bij gebruik van de meegeleverde zonnekap moet je onder extreme omstandigheden oppassen voor de zon. De opname hiernaast is gemaakt met de zon net buiten beeld, terwijl de zonnekap op het objectief zat.

Chromatische aberratie

Laterale chromatische aberratie, gekleurde randen bij scherpe contrastovergangen in de hoeken van het beeld, is bij een vergroting op het beeldscherm van 100% net zichtbaar. In de praktijk zal het waarschijnlijk zelden voorkomen dat de laterale CA storend aanwezig is. Hier presteert dit objectief goed, maar misschien niet zo uitstekend als je op basis van de prijs zou verwachten.

Longitudinale chromatische aberratie is een verschijnsel dat voor kan komen bij objectieven met een hoge lichtsterkte (<f/2.8). En dat is hier het geval. Zoals je in de afbeelding hiernaast kan zien, is er een lichte kleurbokeh te zien, waarbij scherpe contrastovergangen achter het scherpstelpunt groen gekleurd zijn en voor het scherpstelpunt paars. Het is een beetje van het onderwerp afhankelijk of je het in de praktijk tegenkomt. In de praktijkopnmaes die wij hebben gemaakt hebben we er weinig last van gehad.

Conclusie Sony 50mm f/1.4 ZA SSM Carl Zeiss Planar T test

Voordelen

• Superdegelijke gebouwd
• Hoge lichtsterkte
• Snelle en stille AF
• Hoge beeldkwaliteit
• Mooie bokeh
• Mooie portretlens op een camera met een APS-C sensor

  Nadelen

• Duur
• Zachter beeld bij volle opening

Gezien de hoge prijs is het objectief bestemd voor een kleine doelgroep van veeleisende amateurfotografen en professionals. De Sony 50mm f/1.4 ZA SSM Carl Zeiss Planar T is een fantastisch gebouwd objectief, dat heerlijk is om te gebruiken. Het zit zo goed in elkaar dat het zonder twijfel onder de meest extreme omstandigheden perfect zijn werk blijft doen. Ook qua beeldkwaliteit (centrumscherpte, vervorming, lichtafval) voldoet dit objectief aan de allerhoogste eisen. Maar als je al in het gelukkige bezit bent van een Sony 24-70mm Zeiss of een Sony Zeiss 16-80 mm, dan is het de vraag of je er qua beeldkwaliteit op vooruitgaat. Of het moet je te doen zijn om de bokeh. De bokeh van de Sony 50mm 1,4 Zeiss is – ook op een camera met een APS-C sensor – verschrikkelijk mooi. Om van de hoogste resolutie te profiteren, kan je het best twee stops diafragmeren. Ieder nadeel heeft een voordeel, zei een bekende voetballer eens. Gebruik je dit objectief op een camera met een APS-C sensor als portretlens, dan zal je het zachtere beeld bij volle opening misschien juist waarderen.