Test Nikon D600

In september 2012 werd de Nikon D600 aangekondigd. Het is Nikon’s kleinste en lichtste digitale spiegelreflexcamera met een 24 megapixel FX sensor. De adviesprijs ligt onder de 2000 euro en dat is een zeer aantrekkelijke prijs voor een camera met een volformaat sensor. Nikon kondigde deze camera aan als een game-changer (“Full frame for all“). Hoog tijd voor een Nikon D600 test, om te kijken of dat ook zo is.

De meest treffende beschrijving van de Nikon D600 luidt: een camera met de body van de Nikon D7000, de sensor van de Nikon D3X en de video van de Nikon D800. De doelgroep voor deze camera bestaat uit gevorderde amateurfotografen die een compacte, lichte, betaalbare camera willen, die toch dankzij de grote FX sensor professionele beeldkwaliteit biedt. Ook voor gebruikers die de geavanceerde Full HD video functies van een Nikon D800 willen, maar waarvoor de investering in een Pro body te hoog is, is de Nikon D600 een aantrekkelijke keuze.

Vormgeving

In veel opzichten lijkt de Nikon D600 op de Nikon D800E / Nikon D800. Maar het camerahuis van de Nikon D600 is substantieel kleiner en de D600 is met 760 gram (zonder accu) ook aanzienlijk lichter dan de D800. De camera heeft dezelfde afdichting tegen vocht en stof als de D800. De Nikon D600 heeft naast de knoppen voor sluitertijd en diafragma ook aparte knoppen voor ISO, witbalans, beeldkwaliteit en bracketing. Daarmee kan je in vrijwel alle situaties fotograferen zonder het menu te hoeven gebruiken. De opnameknoppen voor video en fotografie boven op de camera liggen dicht bij elkaar rechtsboven op de camera. Ik vind dat prettiger dan een video-opnameknop achter op de camera body.

Het opstarten van de Nikon D600 gaat snel (ca. 0,13 seconde volgens Nikon) en ook de vertragingstijd voor het ontspannen van de sluiter is erg kort (circa. 0,052 seconde). De camera kan opnames maken met een continue snelheid van circa. 5,5 bps in FX- en DX-formaat.

Het meest voor de hand liggende verschil met de Nikon D800 is dat de 24,3 megapixel FX CMOS-sensor van de Nikon D600 minder resolutie biedt dan de 36 megapixels van de Nikon D800. Maar ieder nadeel heeft zijn voordeel.  Het scheelt namelijk in de bestandsgrootte, waardoor het minder lang duurt voor een opname is opgeslagen. En je kan meer opnames bewaren op de twee SD kaarten die je in je Nikon D600 kan plaatsen. Het ISO-bereik van de camera loopt van 100-6400 ISO en kan worden uitgebreid naar 25.600 (equivalent) en 50 ISO. Die 50 ISO instelling maakt het mogelijk om zelfs bij zonnig weer een geringe scherptediepte te kiezen (bijvoorbeeld om een mooiere bokeh te krijgen bij een portretopname) zonder gevaar voor overbelichting.

Nikon D600 versus Nikon D800

• Er zijn heel veel overeenkomsten van de D600 met de D800!
• De D600 is sneller dan de D800 (5.5 bps vs 4 bps), maar heeft dan ook minder megapixels (24 vs 36)
• D600 heeft volgens Nikon een efficiënter energieverbruik: een aanpassing van de in de D800 gebruikte schakelingen maakt het nu mogelijk circa 900 foto’s of circa 60 minuten aan filmbeelden op te nemen.
• De Nikon D600 is 10% kleiner en 20% lichter dan de D800 (760 vs 900 gram)
• De Nikon D800 heeft meer AF punten (51 vs 39) en meer kruistype AF punten (15 vs 9)
• Dataopslag: D600 heeft 2 SD kaartsleuven, D800 1x CF en 1x SD
• Datatransport: D800E: USB 3.0 (5 GBit/sec) vs D600: USB 2.0 (480 Mbit/sec)

Nikon D600 versus Canon 6D

• Canon 6D gaat tot ISO 25.600 (boost tot 102.400), de Nikon tot 6.400 ISO (boost tot 25.600)
• Canon 6D heeft ingebouwde GPS
• Nikon D600 heeft ruimte voor 2 SD kaarten en biedt een ingebouwde flitser
• De Nikon D600 heeft een 10% groter scherm en biedt continu AF tijdens video
• Nikon D600 heeft meer AF punten (39 vs 11) en meer kruis-type AF sensoren (9  vs 1)

Zoeker, beeldscherm en menu

De heldere lcd-monitor is 8 cm groot en heeft 921.000 beeldpunten. Bij de amateurcamera’s is een uitklapbare en zwenkbare monitor gemeengoed aan het worden. Maar voor de semiprofessionele camera’s geldt dat nog niet. De monitor van de Nikon D600 is niet draaibaar of uitklapbaar, maar heeft een grote kijkhoek en past automatisch de monitorhelderheid aan. Een elektronische virtuele horizon met dubbele as voorkomt scheve opnames als je die laat weergeven in de lcd-monitor of de zoeker.
De Nikon D600 heeft een optische zoeker met een glazen prisma, die een 100% beelddekking met een 0,7x vergroting (en met een cropfactor van 1 dus ook: totale zoekervergroting) biedt. Het zoekerbeeld is dan ook net zo mooi helder en overzichtelijk als van de Nikon D800E.
Het cameramenu is zoals we van Nikon gewend zijn: overzichtelijk, maar soms moet je ver naar beneden scrollen om te vinden wat je zoekt.

Scherpte: resolutie Nikon D600

Resolutiemetingen van de Nikon D600 met de Nikon 24-85mm f/3.5-4.5 zijn uitgevoerd met behulp van Imatest. De meetresultaten staan in het Nikon D600 test rapport.  De Nikon D600 levert een jpg bestand met een resolutie van (gemiddeld van 100 ISO t/m 6400 ISO) 2350 lijnen per beeldhoogte. Dat ligt iets hoger dan de resolutie van de Canon 5D MK2 en de Canon 5D MK3 en ligt precies tussen de Nikon D3x (2000 LW/PH) en de Nikon D3200 (2600 LW/PH) in. Dergelijke verschillen zal je met het blote oog niet zien.

Minstens net zo leuk als de de scherpte, is het om te genieten van de mooie achtergrondonscherpte die een volformaat camera levert, zoals je in de deelvergroting van het praktijkvoorbeeld hiernaast kan zien. Houdt je van een mooie bokeh, dan gaat er niets boven een camera met een volformaat sensor.

Een volformaat camera stelt hoge eisen aan een objectief. Met name aan de randen van het beeld delven veel oudere objectieven het onderspit ten opzichte van moderne objectieven. De overstap naar een Nikon D600 maakt de kans groot dat je ook aanschaf van een paar nieuwe objectieven overweegt, zodat je het beste uit je camera haalt. En daar heeft Nikon op geanticipeerd met de betaalbare Nikon 16-35mm f/4 en de Nikon 24-85mm f/3.5-4.5 objectieven.Grote sensoren (of beter gezegd: grote pixels) leveren opnames op met extreem weinig ruis, waardoor je ongestraft kan uitwijken naar hogere ISO instellingen. Ondanks heel ongunstige lichtomstandigheden krijg je dan zelfs bij  hoge ISO instellingen nog een bruikbare opname. Bovenstaande nachtopname is gemaakt met 6400 ISO met een sluitertijd van 0,6 seconde bij diafragma 5.6. Een erg goed resultaat. Toch zou ik voor een mooie grote afdruk, en om de schaduwen nog wat meer op te kunnen lichten zonder dat er storende ruis zichtbaar wordt, aan een lagere ISO instelling de voorkeur geven.

Dynamisch bereik Nikon D600

Het totale dynamische bereik van een RAW bestand zonder ruisonderdrukking is bij 100 ISO precies net zo hoog als van de Nikon D800E: 12,5 stops. Een topprestatie: deze twee camera’s delen qua dynamisch bereik op dit moment de eerste plaats, met name dankzij het hoge dynamisch bereik bij lage ISO instellingen. Ter vergelijking: de Canon 1Dx en de Canon 5D MK3 halen allebei net geen 11 stops bij de lage ISO instellingen. Als we onze resultaten vergelijken met DxO mark (die  nauwkeuriger meten), dan meten wij (met een heel andere methode) systematisch circa anderhalve stop lager voor het totale dynamische bereik, maar zijn de trends hetzelfde. De testresultaten staan in het Nikon D600 testrapport. Voor de testwijze en de uitleg van begrippen: zie FAQ.Een slechte signaal/ruis verhouding in de schaduwpartijen reduceert bij iedere camera het dynamische bereik van jpg bestanden tot een lager bruikbaar dynamisch bereik.  Het bruikbare dynamisch bereik van de Nikon D600 is heel erg hoog: 8,6 stops bij 100 ISO. Bij 50 ISO meetten we zelfs een bruikbaar dynamisch bereik van 10 stops!
Met zo’n groot bruikbaar dynamisch bereik heb je zelfs geen HDR modus (waar je verschillend belichte opnames combineert tot 1 HDR opname) meer nodig.
In de opname hiernaast is recht tegen de zon in gefotografeerd. Lightroom laat zien dat de zon overbelicht is en dat een heel klein beetje in de schaduwpartijen is onderbelicht. De belichting is dus goed, want bij onderbelichten komt er geen detaillering tevoorschijn in de hooglichten (de zon). Als je de schaduwpartijen in Photoshop of Lightroom enorm veel lichter maakt, komt er geen ruis tevoorschijn.

Ruis Nikon D600

De Nikon D600 heeft een uitstekende signaal-ruisverhouding: weinig ruis, een hoog bruikbaar dynamisch bereik en een mooie toonschaal. De allerbeste prestaties qua ruis bereik je bij een ISO bereik van 50 tot en met 200 ISO. Vergelijking van de ruis in jpg bestanden met de gemeten ruis in RAW bestanden zonder ruisonderdrukking, laat zien dat bij de jpg bestanden ruisonderdrukking vanaf 400 ISO ISO plaatsvindt. Als je een 400 ISO RAW bestand zonder ruisonderdrukking uitvergroot tot 100% op je beeldscherm vergelijkt met een 400 ISO jpg bestand, dan kan je een klein verschil zien.Het ISO-bereik van de Nikon D600 loopt standaard van 100 tot 6400 ISO, maar kan worden uitgebreid tot 25.600 en verlaagd tot 50. Toch zou ik de allerhoogste ISO instellingen, in tegenstelling tot de 50 ISO instelling, niet gauw gebruiken. Hiernaast staan twee 100% beelduitsnedes van jpg bestanden, gemaakt bij 50 ISO en 25.600 ISO.

Kleurweergave Nikon D600

Voor de beeldverwerking wordt, net als bij de Nikon D4, een EXPEED 3 processor toegepast. Deze processor werkt intern met 16-bit beeldverwerking, wat ook bij jpg bestanden resulteert in een mooiere toonschaal en dus betere beeldkwaliteit. Bij daglicht geeft de Nikon D600 inderdaad een zeer nauwkeurige kleurweergave te zien. Prettig vond ik ook dat de kleuren niet zo verzadigd zijn als bij veel amateur spiegelreflexcamera’s. Bij 100 ISO werden de kleuren van een 100 ISO RAW bestand dat standaard in Lightroom is omgezet, de donkerblauwe en donkergroene kleuren iets te verzadigd weergegeven. Ten opzichte van de Nikon D800E was de kleurweergave van jpg bestanden in beide gevallen even goed (beiden een Delta E94 van 5,5), maar presteerde de Nikon D800E in RAW net iets beter (DeltaE94 van 4.4). Dat verschil is zo klein, dat als je beide bestanden naast elkaar ziet op een gekalibreerd beeldscherm, je het verschil bij sommige kleuren nog nèt kan zien.Hoewel de huidige camera’s qua kleurweergave bij daglicht dicht bij elkaar liggen, de kleurverschillen tussen camera’s zijn kleiner dan de verschillen tussen de beeldstijlen, speelt de Nikon D600 qua kleurweergave bij daglicht mee in de Eredivisie. Met name professionele fotografen die soms kritischer zijn op een zo natuurlijk mogelijke kleurweergave, kunnen deze camera dus met een gerust hart als back-up of als tweede camera gebruiken.

Nikon’s 2.016 pixel RGB meetsensor wordt niet alleen toegepast voor onderwerpherkenning (het detecteert menselijke gezichten via de optische zoeker) maar ook om de kleuren en helderheid van het onderwerp te analyseren. Toch heeft dat – als de camera staat ingesteld op automatische witbalans – niet geleid tot een betere kleurweergave bij kunstlicht, als je de Nikon D600 vergelijkt met bijvoorbeeld de Nikon D3X. Wie in RAW fotografeert kan ook bij de Nikon D600 de witbalans bij kunstlicht aanzienlijk handmatig verbeteren ten opzichte van de automatische witbalans. Hiernaast is de oranje kleurzweem bij gebruik van de automatische witbalans in kunstlicht goed te herkennen.

De resultaten van onze Imatest metingen voor de kleurweergave van de Nikon D600 bij daglicht en kunstlicht staan in het Nikon D600 testrapport.

Ingebouwde flitser

De Nikon D600 heeft een ingebouwde flitser. Dat is prettig voor fotografen die overstappen van een camera met een DX sensor en ingebouwde flitser, zoals de Nikon D5100 of de Nikon D7000, naar een camera met een volformaat sensor zoals de Nikon D600. Deze steeds groter wordende groep gebruikers is het gewend om een ingebouwde flitser in de camera te hebben. Een Nikon D600 met een Nikon Speedlight SB700 is toch ook erg groot in vergelijking met een Nikon D7000 of een Nikon D600 met uitgeklapte flitser?

Nikon D600 Autofocus

De Nikon D600 gebruikt hetzelfde 39-punts AF-systeem als de Nikon D4 en heeft 7 kruis sensoren waarmee AF mogelijk blijft voor objectieven met een open diafragma tot f/8 en met een gevoeligheid tot een ondergrens van -1 LW (ISO 100, 20°C). Bij het meten van de resolutie viel de autofocus van de Nikon D600 in positieve zin op met een heel kleine spreiding in de meetresultaten: de autofocus stelt zeer reproduceerbaar op het goede punt scherp.
Ten opzichte van micro-43 camera’s zijn de AF punten minder gelijkmatig over het hele beeldveld verdeeld: aan de randen en in de hoeken van het beeld bevinden zich geen AF punten. Dit is niet specifiek voor de Nikon D600, maar geldt voor alle spiegelreflexcamera’s.

De Nikon D600 biedt meerdere AF-standen waaronder dynamisch veld-AF en 3D-tracking. De AF is daadwerkelijk in staat om de kleinste onderwerpen scherp in beeld te brengen, zoals je in het voorbeeld hieronder kan zien. Bij veel camera’s wordt het kleine onderwerp op de voorgrond niet herkend en wordt er scherpgesteld op de muur achter de insecten.

Video

We hebben de videokwaliteit niet getest, maar willen hier toch een aantal features noemen. De Nikon D600 biedt net zo veel mogelijkheden als de Nikon D800 als het om video gaat: de Nikon D600 video is gebaseerd op dezelfde technologie als die gebruikt is voor de D800. Het enige nadeel dat ik kan bedenken op basis van de specificaties is dat het diafragma niet is aan te passen tijdens het opnemen van een video.
De combinatie van filmtoepassingen, beeldsnelheden en handige, instelbare bedieningselementen maakt optimaal filmen in full HD mogelijk. In Full-HD (1080p) is opnemen mogelijk met op zowel FX als DX gebaseerde formaten. Full HD-films (1080p) kunnen worden opgenomen in 30p, 25p en 24p, met de opties 60p, 50p en 25p bij 720p.
De maximale lengte van deze films is vanwege EU regelgeving beperkt tot  29 minuten en 59 seconden. Maar als je een externe recorder toepast, kan je langer dan een half uur aaneengesloten opnames maken.De Nikon D600 biedt een HDMI-uitgang zonder compressie: de D600 maakt het mogelijk live videobeelden zonder compressie in 1080p naar een externe recorder te sturen. Dit wordt vanzelf naar 1080i verlaagd als de camera constateert dat er een externe monitor wordt gebruikt. De niet-gecomprimeerde gegevens worden met het aangegeven beeldformaat en de juiste beeldsnelheid overgedragen, zonder de informatie-overlay die tegelijkertijd op de TFT-monitor van de camera wordt weergegeven. Er is ook een filmbewerkingsfunctie waarmee het start- en eindpunt van een filmclip kan worden aangepast. Op deze manier worden filmclips efficiënter opgeslagen. Een microfoonaansluiting maakt het mogelijk een externe stereomicrofoon te gebruiken voor een betere geluidskwaliteit en er is een audio-uitgang voor een externe hoofdtelefoon.

Creatieve camerafuncties

Een beknopte review van 1 pagina is te kort om alle creatieve functies en filter effecten van de Nikon D600 aan bod te laten komen. De Nikon D600 biedt bewerkingsmenu’s met vele functies, waaronder rode ogen en kleurbalans correctie, actieve D-lighting, RAW bewerken en formaat aanpassingen. Naast diverse beeldstijlen kan je ook gebruik maken van filtereffecten zoals skylight, ster, miniatuur, lijntekening, kleurenschets en selectieve kleur. Snel retoucheren omvat vertekeningscorrectie, perspectiefcorrectie, rechtzetten en fisheye.
Mogelijk dat we een keer apart aandacht besteden aan filter effecten en retoucheren in een Nikon camera, omdat deze mogelijkheden op meerdere Nikon camera’s voorkomen. Aantrekkelijke functies die de creativiteit verder kunnen verhogen zijn:Time-lapse: de sluiter wordt met vooraf ingestelde intervallen geactiveerd. Time-lapse fotografie slaat beelden als filmbestanden op, waardoor een langzame actie snel kan worden afgespeeld met snelheden die 24 tot 36.000 maal hoger zijn dan normaal.
Met de HDR (hoog dynamisch bereik) modus druk je de sluiter 1 keer in voor het maken van 3 opnames (goed belicht, overbelicht en onderbelicht)  die vervolgens in de camera tot één HDR opname gecombineerd worden. Het bereik kan verbreed worden tot + / – 3 stops voor verschillende effecten, waarbij de overgang waar de twee belichtingen elkaar raken, aangepast kan worden voor een natuurlijker resultaat.
Actieve D-Lighting: met Actieve D-Lighting van Nikon worden de details in zowel donkere als lichte delen van het beeld beter zichtbaar. Dit levert prachtige beelden op met een natuurlijk contrast, zowel bij video als bij fotograferen.

Conclusie Nikon D600 review

Vergelijk de Nikon D600 met een andere camera:

Voordelen

• Beeldkwaliteit (dynamisch bereik, ruis, resolutie) van topklasse
• Handzaam formaat en aangenaam gewicht voor een camera met een volformaat sensor
• Ruimte voor 2 SD-kaarten en Wifi mogelijk met WU-1b Wireless Mobile Adapter
• Goede video, inclusief clean HDMI uitgang

Nadelen

• LCD monitor is niet draaibaar of zwenkbaar
• Geen geïntegreerde GPS en Wifi
• Diafragma is niet aan te passen tijdens video-opnames

Is de Nikon D600 een game-changer? Als je naar de beeldkwaliteit kijkt, moet de Nikon D600 nog de meerdere erkennen in de Nikon D800E. Maar dat is de beste camera die we tot op heden getest hebben. Beide camera’s zijn min of meer elkaars gelijke zijn qua dynamisch bereik, kleurweergave bij daglicht en signaal/ruis verhouding. De Nikon D800E overtroeft de Nikon D600 eigenlijk alleen echt bij de automatische witbalans bij kunstlicht en qua resolutie. Dat laatste is natuurlijk geen verrassing, want de Nikon D800E heeft anderhalf keer zo veel megapixels.
Kijk je naar gebruiksgemak en prijs, dan zijn de rollen omgedraaid. Je krijgt met de Nikon D600 heel veel waar voor minder dan 2000 euro. Als je alles bij elkaar optelt, dan zou Nikon inderdaad wel eens gelijk kunnen krijgen met de stelling dat de Nikon D600 een game-changer is, waardoor veel fotografen de overstap naar een volformaat camera maken. De hoogst haalbare beeldkwaliteit zal je met de Nikon D600 alleen behalen met de beste objectieven. De overstap naar een Nikon D600 maakt de kans groot dat je ook aanschaf van een paar nieuwe objectieven overweegt, zodat je het beste uit je camera haalt. En ook daar heeft Nikon al aan gedacht met de recente introductie van bijvoorbeeld de Nikon 16-35mm f/4 en de Nikon 24-85mm f/3.5-4.5.