De Canon EOS R5C slaat een brug tussen de spiegelloze R-modellen en de cinemacamera’s van Canon.

Introductie Canon R5C

De grens tussen fotocamera’s waarmee je kan filmen en pure cinemacamera’s is steeds meer aan het vervagen. En de Canon EOS R5C is daar een duidelijk voorbeeld van. Tot nu toe was er altijd een vrij duidelijk onderscheid tussen de fotocamera’s waarmee je ook kan filmen, zoals de EOS 5D modellen aan de ene kant, en de pure cinemacamera’s als de C100, C300 en C500 aan de andere kant. Canon heeft die kloof de afgelopen tijd al op twee manieren een stuk kleiner gemaakt. Aan de ene kant biedt de EOS R5 al veel meer filmmogelijkheden dan de spiegelreflexcamera’s ooit deden, aan de andere kant heeft de Canon C70 de afstand tussen de cinemacamera’s en Canon’s spiegelloze R-modellen verkleind. De EOS R5C dicht dat gat misschien wel helemaal. De Canon EOS R5C is namelijk de eerste camera met twee volledig verschillende besturingssystemen; een voor fotografie, zoals je die ook bij de gewone R5 aantreft, en een voor videografie. Het doet een beetje denken aan het gebruik van de firmware van Magic Lantern op de Canon EOS 5D Mark II. Je bootte dan vanaf de geheugenkaart en opeens had je een heel ander menu, met mogelijkheden die Canon toen blijkbaar niet kon bieden. Zette je de camera uit en weer aan dan was je weer terug in het vertrouwde Canon-menu. Een beetje eng was dat toen altijd wel, kreeg je je ‘oude camera’ wel weer terug na de herstart? Die angst hoef je met de R5C niet te hebben. Je zet de camera eerst uit voordat je van het ene naar het andere menu gaat, dat kan niet anders, want ‘foto’ en ‘video’ zitten aan weerskanten van ‘uit’ op de draaiknop die bij de gewone R5 als een gewone aan/uitknop fungeert. Het gaat niet instant, er moet echt even gereboot worden. Dat Canon voor deze optie kiest is uniek en het maakt van de R5C de meest multifunctionele camera die we ooit in handen hebben gehad.

Fotomenu

In het menu en het Quick-menu in de fotomodus zijn alle video-instellingen en -opties verdwenen. Dit maakt het fotomenu lekker compact en overzichtelijk, ideaal voor de fotografiepurist. Wie een fotocamera pur sang wil komt ironisch genoeg met deze hybride camera geheel aan zijn trekken. Maar goed, er zijn maar weinig mensen die meer voor minder willen betalen, temeer omdat de ingebouwde beeldstabilisatie (IBIS), die ook door fotografen wordt gewaardeerd, uit de R5C is verdwenen. Voor de R5C kijken we vooral naar de extra videomogelijkheden die het Cinema-besturingssysteem biedt en hoe die bij de R5C hun werk doen. Die missende IBIS is een hot topic op internet. Veel videografen zijn er niet blij mee, anderen vinden het geen probleem. We komen hier verder op terug als we de digitale stabilisatie (EIS) van de R5C vergelijken met de fysiek bewegende sensor van de R5.

Filmmenu

Wat meteen opvalt wanneer je de R5C in de videomodus zet, is de Cinema-interface in de zoeker en op het scherm. Veel informatie is direct beschikbaar en als gevolg daarvan is alles wat kleiner. In de zoeker is dat geen probleem, maar op het scherm is het vooral buiten soms wat lastig te zien wat je ingesteld hebt. De interface is duidelijk ontworpen voor de veel grotere schermen van de Cinemacamera’s.

Hetzelfde bij het menu; letters, cijfers en symbolen zijn duidelijk kleiner dan in het fotomenu, het menu is bovendien half doorzichtig, en het gebruikt alleen het onderste tweederde deel van het beeld. Dat heeft zeker een voordeel, want je kunt tijdens het instellen je onderwerp nog een beetje in de gaten houden en soms direct het effect van je instellingen zien. Misschien is dat ook de reden dat er geen Quick-menu is zoals in de fotomodus; druk je in de videomodus op de Q-knop achter op de camera dan kom je in het gewone (video)menu. Overigens functioneert de gewone menuknop ook nog steeds, maar die zit op een minder handige plaats als je vanuit de hand filmt. Helaas is dit de enige knop die niet herprogrammeerbaar is. Gelukkig blijven er nog dertien knoppen over die je vrijwel iedere functie kunt geven die je zou willen. Dat maakt dat de R5C, veel beter nog dan de andere R-camera’s, is aan te passen aan je manier van werken en de videofuncties die je daarbij vaak gebruikt. Opvallend is dat een aantal handigheidjes, die bij de gewone R5 in het videomenu zitten, niet in de R5C terecht zijn gekomen. Zo is de mogelijkheid verdwenen om het scherm tijdelijk even helderder te zetten en is er geen zone-AF. Ook kan het instelwiel achter op de camera niet gebruikt worden voor het aanpassen van het diafragma.

KOELER

De EOS R5C kan je zien als een EOS R5 met een aangebouwde ventilator. Een van de grootste kritiekpunten van de EOS R5 was dat de camera te warm kan worden bij het filmen in de hoogste videokwaliteiten. De EOS R5C rekent daar effectief mee af. Canon is echter nog een stap verder gegaan dan het toevoegen van wat extra koeling. De camera heeft nu een aan/uitschakelaar met aparte standen voor foto en video. Start je de camera op in de videostand, dan krijg je eigenlijk een EOS-cinemacamera met alle mogelijkheden die je daarbij verwacht. Waar de EOS R5 enkel een histogram kon laten zien die ook nog eens verdween tijdens het opnemen, heeft de EOS R5C waveform en vectorscope als hulpmiddelen. De EOS R5C kan nu ook in 8K/60p opnemen, tegenover 30p voor de EOS R5. Slowmotion in 8K is daarmee nu ook mogelijk. De optie is zelfs beschikbaar in Canon’s 12-bit Cinema Raw-Light formaat. Dankzij de koeling is er zelfs in deze kwaliteit geen limiet aan de opnametijd.

IBIS EN HDMI

De EOS R5C is op veel punten een (nog) betere videocamera dan de EOS R5. Toch is de camera niet alleen maar een verbeterde R5 en hij is ook nog niet perfect als cinemacamera. Een belangrijk verschil met de R5 is het ontbreken van ingebouwde beeldstabilisatie. Volgens Canon is dit omdat de meeste professionele filmers de camera toch eerder zullen gebruiken op een gimbal of statief om de beelden te stabiliseren. Soms gaan gimbals zelfs niet goed samen met de IBIS, omdat de sensor steeds magnetisch op zijn plaats wordt gehouden, zelfs als je de stabilisatie uitschakelt. De interne stabilisatie door middel van een bewegende sensor (IBIS) is dan ook een veel besproken onderwerp onder filmers. De een vindt het een waardevolle toevoeging, de andere verafschuwt het omdat het met name bij gebruik van groothoek een vreemde vertekening kan geven. Het ligt waarschijnlijk erg aan je manier van werken. Ga je met een camera met IBIS lopen zonder extra stabilisator, dan zul je de vertekening inderdaad zien, gebruik je de camera uit de hand voor stabiele shots en rustige bewegingen, dan is het zelden waarneembaar. De R5C maakt in plaats van een bewegende sensor gebruik van digitale stabilisatie (EIS). Daarvoor wordt het beeld gecropt en ontstaat er een brandpuntsverlenging van 1,1 of 1,5x, naar gelang de sterkte van de stabilisatie die je kiest. In de sterkste instelling met 1,5x crop werkt de EIS heel goed voor rustige bewegingen en stabiele shots, zelfs met wat langere brandpunten.Ga je met de camera lopen dan oogt het beeld veel minder ‘gedempt’ dan met IBIS, maar ontstaat ook niet de voor IBIS kenmerkende vertekening. Met bijna alle Canon RF-objectieven kun je bovendien ook nog gebruik maken van de optische stabilisatie in het objectief (IS), die dan samenwerkt met de digitale stabilisatie. EIS is niet beschikbaar in de fotomodus en wanneer je Cinema Raw gebruikt.

Voor het ontbreken van beeldstabilisatie in de camera is nog wel iets te zeggen. Dat is eigenlijk niet het geval voor de micro-HDMI poort. Op een camera als deze zou toch zeker een grote HDMI type-A aansluiting moeten zitten.

Powerbank

Nu biedt Canon weliswaar een blokje waarmee je de kabel vast kan zetten op de camera en kan je alles intern opnemen. Dat scheelt, maar met die grote uitbouw aan de achterzijde hadden ze toch best ruimte moeten kunnen creëren voor een grotere HDMI-poort. Wat ook enige verwondering wekt is dat de camera bij filmen in de hoogste kwaliteit en snelheid zoveel energie verbruikt dat de accu geen stroom meer kan leveren aan de objectieven. Het is het gevolg van vasthouden aan de standaard Canon-accu’s, die nooit ontworpen zijn voor zulke zware toepassingen. Werk je met cineobjectieven, met handmatige scherpstelling en handmatig bedienbare diafragma’s, dan is dat geen enkel probleem. Maar wil je filmen in 8K 60p met RF-objectieven, dan heb je naast de Canon accu in de camera nog een powerbank met PD nodig om te zorgen dat de autofocus, de diafragmabediening en de beeldstabilisatie van je objectief blijven werken. Voor de minder veeleisende filmformaten en fotografen spelen deze problemen niet.

Bouw en bediening

Van de voorzijde gezien is de Canon EOS R5C sprekend een EOS R5, met een rode ontstpanknop als enige aanwijzing dat dit echt een ander type is. Bekijk je de camera van boven, dan vallen direct de verlengde zoeker en de forst uitbouw aan de achterzijde op. De aan/uit-schakelaar heeft een extra stand gekregen: video. Een aantal van de knoppen hebben twee teksten gekregen die aangeven wat de functie is in de fotostand en in de videostand. Op de uitbouw aan de achterzijde zit ook een extra aansluiting voor tijdcode. Verder is de camera gelijk aan de EOS R5. Dat betekent een CFexpress type B en een SD-kaartsleuf aan de ene kant en dezelfde aansluitingen als op de R5 aan de andere zijde. Dat is dus inclusief de micro-HDMI poort die eigenlijk niet op een cinemavideocamera thuishoort.

De Canon EOS R5C zou je net zo goed een duale camera of een gepleten persoonlijkheid kunnen noemen (maar dan op een goede manier) als een hybride. Afhankelijk van naar welke kant je de aan/uit-schakelaar beweegt, verandert namelijk het menu. In de ‘photo’stand krijg je de menu’s die we kennen van de EOS R5. In de ‘video’stand krijg je de menu’s die horen bij een cinema-camera. De camera laat dan geen histogram meer zien maar een waveform en je ziet geen sluitertijden meer maar een shutterangle. Aan de zijkant van de uitbouw zitten nu grote koelsleuven waar de lucht voor de ventilator in en uit kan. Het lijkt alsof de camera hierdoor niet meer weerbestendig is, maar volgens Canon is de camera nog steeds bestand tegen (spat)water en stof.

VIDEO en Cinema Raw

De Canon EOS R5C biedt fotografisch dezelfde mogelijkheden als de EOS R5. Opnames in 45 megapixel tot 20 beelden per seconde. Op videogebied zijn er wel nieuwe mogelijkheden. De R5C kan nu ook filmen in 8K HDR in Hybrid Log Gamma. In tegenstelling tot de gewone R5 heeft de R5C Raw-video in allerlei maten en smaken. Je kunt kiezen tussen het volledige beeld voor een 8K-resolutie, of ongeveer 6K in de 35mm cropmodus; dat is de oppervlakte van de traditionele Super 35mm-sensor die overeenkomt met de APS-C crop, en ongeveer 3K in de 16mm cropmodus. Deze laatste geeft een 3x brandpuntsverlenging. Je kan filmen met de R5C in 8K tot 60 beelden per seconde en dat in Canon’s Cinema Raw Light. Nieuw is ook dat Cinema Raw er nu in drie varianten is: RAW HQ (High Quality), RAW ST (Standard Quality) en RAW LT (Light Quality). Alle raw-versies zijn 12 bit. Voor wie dit meer is dan ze nodig hebben, ondersteund de EOS R5C ook Canon’s 10-bits XF-AVC formaat. XF-AVC is een formaat dat ook op de andere cinemacamera’s van Canon aanwezig is. Dat maakt het verwerken van de bestanden makkelijk. In de 35mm cropmodus hebben we HQ en Lt vergeleken, maar we konden geen verschillen ontdekken.

Autofocus

De Canon EOS R-serie staat bekend om de snelle en betrouwbare autofocus. Ook de R5C maakt gebruik van hetzelfde Dual Pixel Auto Focus-systeem (DPAF), alleen het Cinema OS in de video-modus maakt er op een iets andere manier gebruik van, en is op een aantal punten iets minder geavanceerd. Er is, net als bij de andere R-camera’s, ook Face & Eye tracking, die uitstekend werkt, maar naar mijn gevoel toch net iets minder betrouwbaar is dan bij de gewone R5. De R5C heeft dan wel weer de functie Face-Only, waarbij de scherpstelling pauzeert zodra deze geen gezicht meer herkent. Op deze manier wordt voorkomen dat de scherpstelling naar de achtergrond schiet, zoals dat bij de andere R-camera’s wel eens kan gebeuren. Ook heeft de R5C nog een aparte tracking-functie. Daarbij richt je een target-symbool op een onderwerp, de scherpstelling blijft dan aan dit onderwerp ‘kleven’. Het werkt heel handig als je bijvoorbeeld een panbeweging maakt. Je kunt deze functie activeren door op het scherm te tikken, maar je kunt het ook aan een knop toewijzen en het daarna activeren met de Set-knop en de tracking weer stoppen met de Cancel-knop.

Daarnaast kun je voor een normale AF-scherpstelling kiezen met een groot of een klein vlak, of scherpstelling over het hele beeldveld. Dit laatste is handig bij chaotische situaties waarbij je lastig kunt bepalen op wie of wat scherp te stellen, maar waarbij je in ieder geval niet wilt dat de scherpstelling naar de achtergrond schiet. Het grote en kleine vlak zijn met de kantelknop te verplaatsen. Helaas heeft de R5C niet de handige smart-controller van de R3 gekregen. Die maakt het verplaatsen van een AF-punt een stuk eenvoudiger en nauwkeuriger.

Digitaal geluid en tijdcode

Naast de extra mogelijkheden zoals de 60p in 8K heeft de EOS R5C nog een aantal andere bijzondere functies. Zo heeft de R5C een flitsschoen met extra contacten zoals Canon die bij de R3 introduceerde, meegekregen. Hierdoor kan de R5C gebruik maken van een digitale adapter voor microfoons met een XLR-aansluiting waarop direct microfoons, die gebruik maken van fantoomvoeding, aangesloten kunnen worden. De microfoons worden dan gevoed door de camera en het inputsignaal komt direct via de nieuwe flitsschoen binnen. Bijzonder is dat de adapter niet van Canon is, maar van Tascam. De CA-XLR2d heeft 4 kanalen voor audio wanneer je voor Cinema RAW of het XF-AVC formaat kiest. Alle sporen zijn in het menu apart in te stellen. Je kunt een knop toewijzen aan het direct oproepen van het audiomenu, zodat je snel een overzicht hebt van alle vier de sporen en eventueel direct de gain daarvan kunt aanpassen. Gebruik je een mono videomicrofoon via de 3,5 mm microfooningang, dan komt het signaal op spoor 1 en 2 binnen en kun je eventueel spoor 2 iets zachter zetten zodat je op die manier een back-uptrack hebt. Een heel handige mogelijkheid die helaas op andere R-camera’s ontbreekt. Ook heeft de Canon EOS R5C een aansluiting voor tijdcode, waardoor de camera veel beter te gebruiken is in combinatie met andere cinemacamera’s.

Ten opzichte van de concurrentie

De Canon EOS R5C is een camera die weinig concurrentie heeft als je hem speciaal koopt voor wat de camera kan. De enige andere hybridecamera’s waarmee je in 8K kan filmen zijn de Sony A1 en de Nikon Z9. De Sony A1 kan dat niet in 60p, maar enkel in 30 beelden per seconde. En zowel de Nikon als de Sony zijn beduidend duurder dan de Canon. De Canon is ook de enige van de drie die bijvoorbeeld vectorscopes en waveforms kan laten zien. Werk je hier graag mee, dan zul je de Nikon en de Sony moeten voorzien van een externe monitor, die je op de Canon wellicht achterwege kan laten. Daar staat tegenover dat de Sony en de Nikon beschikken over ingebouwde beeldstabilisatie. Dat kan een voordeel zijn wanneer je even gauw een opname uit de hand wilt maken. Bij de Canon kan je dat deels ondervangen door voor een objectief met stabilisatie te kiezen, eventueel in combinatie met de elektronische stabilisatie, maar dat beperkt je opties wel. Een andere bijzondere functie is dat de camera bij gebruik van anamorphe objectieven de beelden onvertekend weer kan geven. Er is ondersteuning voor een 1,3, 1,8 en 2,0x correctie.

Conclusie test Canon R5C