Wat is cameracalibratie

Camera’s beschrijven kleuren als een mengsel van rood, groen en blauw (RGB). De hoeveelheid van elke kleur wordt beschreven met een getal. Zo is (0,0,255) heel donkerblauw en (128,128,128) middengrijs. Net als bij mensen ervaart ieder apparaat kleuren anders dan een ander apparaat. Waar de ene camera fel groen beschrijft met (100, 240, 100), beschrijft een andere camera dezelfde kleur bijvoorbeeld met (0, 237, 40). Hoe weet een printer of een beeldscherm dan welke kleur die er van moet maken als twee apparaten dezelfde kleur zo verschillend benoemen?

Daar is een oplossing voor bedacht die we kleurbeheer noemen. Door alle apparaten die je gebruikt in je workflow te calibreren, van camera en beeldscherm tot printer, zorg je ervoor dat kleuren onveranderd blijven. Om jou daar bij te helpen heeft Adobe DNG Profile Editor uitgebracht. Met deze gratis software kan je jouw camera calibreren. Rijst natuurlijk de vraag: is het de moeite waard om je camera te kalibreren?

Camera Kleurbeheer

Om de kleurweergave te standaardiseren, is een kleurbeheersysteem (Colormanagement) afgesproken door het International Colour Consortium (ICC). Met dit systeem worden de apparaat specifieke kleuren van het ene apparaat vertaald naar exact dezelfde kleur (maar met andere RGB nummers) op een ander apparaat. Dankzij kleurbeheer kan een printer de kleuren op je gekalibreerde beeldscherm zo nauwkeurig mogelijk benaderen. Kleurbeheer van beeldschermen en kleurbeheer van printers zijn gemeengoed aan het worden bij zowel professionele als gevorderde amateurfotografen. Maar aan kleurbeheer van camera’s wordt minder aandacht besteed. De meeste fotografen maken – vaak zonder dat ze het weten – voor het kleurbeheer van de camera gebruik van de standaard profielen, die Adobe onder de motorkap van Photoshop en Lightroom heeft gestopt. Van alle nieuwe camera’s die er op de markt komen, moet Adobe eerst twee kleurprofielen maken. Dit is één van de redenen waarom er zo vaak nieuwe versies van Lightroom en Photoshop uitkomen.

Zo’n kleurprofiel wordt gemaakt door een foto te maken van een kleurenkaart met nauwkeurig bekende kleuren en de kleuren van de foto te vergelijken met de kleuren van het origineel. De kleurweergave is afhankelijk van het soort licht. Kaarslicht heeft een heel ander kleurenspectrum dan schaduw op een grijze dag. Hetzelfde witte overhemd komt daardoor lichtoranje op ons over bij kaarslicht, maar lichtblauw in de schaduw. Deze verschillende kleurweergaves worden beschreven met de kleurtemperatuur, in graden Kelvin (K). De meeste camera’s hebben een bereik dat loopt van circa 2.500 K (nachtopnames), via 6.500 K (daglicht) tot 9.000 K (ouderwetse beeldbuis). Eigenlijk zou je voor iedere kleurtemperatuur een ander kalibratieprofiel moeten maken, maar in de praktijk zijn we tevreden met een combinatie van de 2 kleurprofielen die Adobe gebruikt: 2850 K (gloeilamp) en 6.500K (daglicht). Photoshop en Lightroom herkennen in een RAW bestand met welke camera de opname is gemaakt en maken vervolgens automatisch gebruik van de 2 standaard Adobe profielen voor die specifieke camera.

Gratis downloaden en meteen aan de slag!

De Adobe DNG Profile Editor is gratis te downloaden. Het stand-alone programmaatje is eenvoudig te installeren. Je hoeft er niet eens Photoshop of Lightroom voor op je computer te hebben staan. Als voorbereiding moet je wel een foto gemaakt hebben van de X-rite Munsell kleurenkaart, die je hebt opgeslagen als een DNG bestand. Binnen een minuut heb je een kleurprofiel gemaakt en eventueel geexporteerd naar Photoshop of Lightroom. De volgende keer dat je de Adobe Raw converter of Lightroom opent, vind je het cameraprofiel dat je hebt genaakt, terug onder het tab “Camera Calibration”. Je hebt nu de keuze om het standaard Adobe profiel of jouw zelfgemaakte cameraprofiel. te kiezen. Als je verschillen wilt zien, kan je het best een foto kiezen waar sterk verzadigde kleuern ln zitten, of die is gemaakt bij kunstlicht. Voor wie de meest nauwkeurige kleurweergave nastreeft, is er de mogelijkheid om een ander kleurprofiel voor de camera te kiezen. 

Onder normale lichtomstandigheden (6500 K) zijn de meeste camera’s in staat om heel nauwkeurig kleuren te reproduceren. Maar in situaties met gemengd licht (daglicht en kunstlicht) of bij opnames met felle, verzadigde kleuren kan het zin hebben om naast je witbalans ook camerakalibratie toe te passen. Soms kan de kleurweergave van 1 specifieke verzadigde kleur (vaak rood en/of blauw) zo veel afwijken dat het zichtbaar wordt. Correctie van de witbalans is dan onvoldoende is om alle kleuren weer goed weer te geven. In dergelijke situaties kan je de eigen camera kalibreren met de Adobe DNG Profile Editor.

Effect van Camerakalibratie in de praktijk

Calibreren van een camera is niet nodig voor de meeste amateurfotografen. In de meeste gevallen is het verschil qua kleurweergave tussen een gecalibreerde camera en een ongecalibreerde camera weliswaar zichtbaar, maar subtiel. Links een foto van een ijsvogel, zoals die in Lightroom wordt weergegeven als je het standaard Adobe kleurprofiel gebruikt. De witbalans is goed, maar de buik van de ijsvogel neigt te veel naar bruinrood. Met behulp van een camera kleurprofiel, gemaakt met Adobe DNG Profile Editor , kan je deze cameraspecifieke kleurzweem herstellen. Op de rechterfoto is de feloranje buik van de ijsvogel natuurlijker weergegeven, dankzij camera kalibratie. Een groter kleurverschil na cameracalibratie zie je in Hoe calibreer ik een camera?